ระบอบประชาธิปไตย คือ การปกครองประเทศในรูปแบบหนึ่ง ซึ่งประชาชนทุกคนในประเทศ มีส่วนร่วมในการกำหนดนโยบาย เพื่อผลประโยชน์ของประชาชนในรัฐ
ลักษณะที่มีความสำคัญและเป็นเอกลักษณ์ของระบอบประชาธิปไตย
รูปแบบการปกครองระบอบประชาธิปไตย ถือกำเนิดขึ้นมาเป็นครั้งแรกของโลก ในยุคกรีกโบราณ มีลักษณะโดดเด่นสำคัญ ได้แก่…
- ลักษณะทางสังคม ต้องการความเสมอภาคในการดำเนินชีวิต ประชาชนทุกคนมีความเท่าเทียมกัน
- ลักษณะทางเศรษฐกิจ ประชาชนสามารถรับประโยชน์สุขทางเศรษฐกิจได้ ตามสมควร
- ลักษณะทางการเมือง ประชาชนต้องมีสิทธิ มีเสียงทางการเมือง สามารถวิจารณ์การทำงานของรัฐบาลได้
หลักการปกครองระบอบประชาธิปไตย มีสาระสำคัญ ดังนี้…
- อำนาจอธิปไตย คือ อำนาจสูงสุด
- ประชาชนต้องเข้ามามีส่วนร่วมในการปกครอง
- ต้องใช้หลักการในปกครองเพื่อสร้างประโยชน์ให้แก่ประชาชน
- ใช้หลักเหตุผลมาประกอบความคิดเห็นในการดำเนินงานต่างๆ
- แนวทางของประชาธิปไตยต้องการให้มีเกิดกระทำด้วยความสมัครใจ
- ใช้การปกครองด้วยเสียงข้างมาก ในการหาการตัดสินใจ แต่ถึงกระนั้นก็ไม่ได้ทิ้งเสียงข้างน้อย โดยอาจเก็บเอาไว้พิจารณาในครั้งต่อไป หรือเอาไว้ถ่วงดุล
- รัฐบาลมีอำนาจอย่างจำกัด โดยอำนาจสั่งการนั้นจะต้องไม่ละเมิดสิทธิและเสรีภาพของประชาชน
- หลักสิทธิเสรีภาพ ความเสมอภาคของประชาชน คือ การใช้สิทธิอันชอบธรรมของตน
- พยายามหลีกเลี่ยงความขัดแย้ง รวมทั้งไม่ทำให้เกิดความรุนแรง ใช้การพูดคุยอย่างประนีประนอมเพื่อแสวงหาทางออกดีที่สุด
รูปแบบการปกครองในระบอบประชาธิปไตย ไม่ได้มีแค่แบบเดียว
โดยรูปแบบการปกครองของประชาธิปไตย จำแนกออกได้เป็นหลายประเภท ไม่ได้มีกำหนดตายตัว เพราะต้องการปรับเปลี่ยนให้เกิดความเหมาะสมของแต่ล่ะประเทศ ที่มีปัจจัยในเรื่องต่างๆ ไม่เหมือนกัน โดยบางประเภทอาจให้เสรีภาพแก่พลเมืองมากกว่ารูปแบบอื่น และหนึ่งในรูปแบบที่เราจะนำมาเสนอกันในวันนี้ นั่นก็คือ ประชาธิปไตยทางอ้อม
ประชาธิปไตยทางอ้อม
ประชาธิปไตยแบบมีผู้แทน มีอีกชื่อหนึ่งเรียกว่า ประชาธิปไตยทางอ้อม โดยความหมาย คือ การปกครองที่ประชาชนจะทำหน้าที่เลือกผู้แทนไปทำหน้าที่แทนตน เพื่อร่วมตัดสินใจทางการเมือง โดยเป็นรูปแบบของประชาธิปไตยที่ได้รับความนิยมมากที่สุดในปัจจุบัน
ประชาธิปไตยแบบมีผู้แทน จัดเป็นการปกครองอีกรูปแบบหนึ่ง โดยตั้งอยู่บนแนวความคิดว่า ข้าราชการจากการเลือกตั้งที่เข้ามาเป็นผู้แทนกลุ่มประชาชน มีความแตกต่างไปจากต่อประชาธิปไตยทางตรง ซึ่งประชาธิปไตยแบบตะวันตกสมัยใหม่ล้วน เป็นประชาธิปไตยแบบมีผู้แทน เช่น สหราชอาณาจักร เป็นต้น
โดยประชาธิปไตยแบบมีผู้แทน จัดเป็นปัจจัยประกอบขั้นพื้นฐานแต่มีความสำคัญมาก ของทั้งระบบรัฐสภาหรือระบบประธานาธิบดี อีกทั้งยังนำไปใช้ในสภาล่างได้อีกด้วย เช่น สภาสามัญชน ของสหราชอาณาจักร เป็นต้น โดยอาจมีการกำกับอีกทีหนึ่งโดยรัฐธรรมนูญ เช่น สภาสูง เป็น และในสภาอำนาจก็ต้องอยู่ในมือของผู้แทนราษฎรที่มาจากการโหวตโดยประชาชน